نمونه دستورالعمل ایمنی در گودبرداری

دانلود رایگان نمونه دستورالعمل ایمنی در گود برداری مختص کارشناسان HSE در پروژه های مرتبط با گود برداری است. رعایت نکات ایمنی در حین گود برداری همواره باعث جلوگیری از بروز حوادث جبران ناپذیری می شود.

نمونه روش اجرایی ایمنی در گود برداری یک ابزار کنترلی مهم در اجرای گودبرداری است. خیلی از کارشناسان ایمنی مبتدی توجهی به این موضوع ندارند. به دلیل بی تجربگی، گودبرداری های در حال انجام در پروژه ها را نظارت نمی کنند. عدم نظارت در اینگونه موارد ممکنست باعث ایجاد حوادثی شود که حتی منجر به فوت می گردد.

گود برداری غیر اصولی همیشه خسارات مالی و یا جانی زیادی را به ما تحویل می کنند.

نمونه دستورالعمل رعایت HSE در گودبرداری که در زیر قرار دادیم به عنوان یک الگو می باشد. این سند در قالب Word تهیه و تدوین گردید. شما می توانید با اعمال تغییرات لازم در این سند، دستورالعمل دلخواه خود را تدوین کنید. لازم به یاد آوری است که این سند جزو دستورالعملهای پیوستی روش اجرایی کنترل عملیاتروش اجرایی کنترل عملیات می باشد.

1- هدف:

هدف از تهیة این دستورالعمل تامین ایمنی در هنگام گودبرداری و حفاظت از افرادی که مشغول این فعالیت هستند وکلیه ماشین آلاتی که بدین منظور در محدوده گودبرداری مورد استفاده قرار می گیرند، می باشد.

2- دامنه کاربرد:

دستورالعمل حاضر در کلیه کارگاه های شرکت که عملیات گود برداری دارند، کاربرد دارد.

3- مسئولیت ها:

نظارت: واحد HSE

اجرا:  کلیه پرسنل شرکت و پیمانکاران مجری گودبرداری.

4- شرح:

 4-1- عملیات‌ مقدماتی‌ گودبرداری‌ و حفاری:‌

قبل‌ از اینكه‌ عملیات‎گودبرداری‌ و حفاری‌ شروع‎شود، اقدامات‌ زیر باید انجام‌ شود:

• زمین‌ مورد نظر از لحاظ‌ استحكام‌ دقیقاً مورد بررسی‌ قرار گیرد.
• موقعیت‌ تاسیسات‌ زیرزمینی‌ از قبیل‌ كانال‌های‌ فاضلاب‌، لوله‌ كشی‌ آب‌، گاز، كابل‌های‌ برق‌، تلفن‌ و غیره‌ كه‌ ممكن‌ است‌ در حین‌ انجام‌ عملیات‌ گودبرداری‌ موجب‌ بروز خطر و حادثه‌ گردند و یا خود دچار خسارت‌ شوند، باید مورد شناسایی‌ قرارگرفته‌ و در صورت‌ لزوم‌ نسبت‌ به‌ تغییر مسیر دائم‌ یا موقت‌ و یا قطع‌ جریان‌ آنها اقدام‌ گردد.
• در صورتی‌ كه‌ تغییر مسیر یا قطع‌ جریان‌ تاسیسات‌ مندرج‌ در بند بالا‌ امكان‌پذیر نباشد باید به‌ طرق‌ مقتضی‌ از قبیل‌ نگهداشتن‌ به‌ طور معلق‌ و یا محصور كردن‌ و غیره‌، نسبت‌ به‌ حفاظت‌ آن‌ها اقدام‌ شود.
• موانعی‌ از قبیل‌ درخت‌، تخته‌ سنگ‌ و غیره‌ از زمین‌ مورد نظر خارج‌ گردند.
• درصورتی ‌كه ‌عملیات‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ احتمال‌ خطر را‌ برای‌ پایداری‌ دیوارها و ساختمان‌های‌ مجاور دربرداشته‌ باشد، باید از طریق‌ نصب‌ شمع‌، سپر، مهارهای‌ مناسب‌، رعایت فاصله مناسب، گودبرداری ایمن و در صورت لزوم با اجرای سازه‌های نگهبان قبل از شروع عملیات، ایمنی و پایداری آنها تامین گردد.
• کلیه افرادی که در محل گودبرداری مشغول به کار می شوند باید از تجربیات و صلاحیت های کافی برخوردار باشند و توسط سرپرست HSE کارگاه و یا مسئول ایمنی پیمانکار تحت آموزش ایمنی گودبرداری قرار گرفته باشند.
• در صورتیکه در عملیات گودبرداری از تجهیزاتی مانند پمپ های تخلیه آب و نظایرآن استفاده می شود این وسایل باید به تجهیزات ایمنی مجهز باشند.
• ورود افراد متفرقه به داخل محوطه گودبرداری و حفاری اکیداً ممنوع می باشد.
• استفاده از کفش و کلاه ایمنی مناسب برای کلیه پرسنلی که در داخل محل های گودبرداری فعالیت می کنند الزامی است. استفاده از سایر تجهیزات حفاظت فردی درصورت نیاز وتوصیه سرپرست HSE کارگاه یا مسئول ایمنی پیمانکار ضروری است.
• پیمانکار گودبرداری موظف است قبل از آغاز عملیات گودبرداری و حفاری ، سرپرست HSE کارگاه را کتباً مطلع نموده و توصیه های ایمنی اعلام شده را به نحو احسن مورد توجه قرار دهد.
• مسئول ایمنی پیمانکار موظف است روزانه چند نوبت نسبت به بازدید محوطه گودبرداری اقدام نموده و توصیه های ایمنی لازم را به پرسنل ابلاغ نماید.
• سرپرست HSE کارگاه موظف است پس از بازدید ، بطور شفاهی و کتبی فقدان شرایط ایمنی موجود را به اطلاع مسئول ایمنی پیمانکار برساند. همچنین مسئول ایمنی پیمانکار موظف است نکات مورد اشاره را سریعاً بررسی نموده و مشکلات موجود را مرتفع نماید.
• کلیه عواقب ناشی از قصور در عملیات گودبرداری و فعالیت های مربوطه برعهده پیمانکار گودبردار خواهد بود.
• در صورتی که عملیات گودبرداری توسط پرسنل شرکت انجام می شود تمام موارد فوق باید توسط سرپرست HSE کارگاه پیگیری و نظارت شود.

4-2- اصول‌ كلی‌ گودبرداری‌ و حفاری‌:

4-2-1- اگر در مجاورت‌ محل‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ كارگرانی‌ مشغول‌ به‌ كار دیگری‌ باشند، باید اقدامات‌ احتیاطی‌ جهت جلوگیری از سقوط آنان و یا سقوط اشیاء به داخل محل گودبرداری‌ به‌ عمل‌ آید.

4-2-2- دیواره‌های‌ هر گودبرداری‌ كه‌ عمق‌ آن‌ بیش‌ از 120 سانتمتر بیوده‌ و احتمال‌ خطر ریزش‌ وجود داشته‌ باشد، باید به‌ وسیله‌ نصب‌ شمع‌، سپر و مهارهای‌ محكم‌ و مناسب‌ حفاظت‌ گردد، مگر آنكه‌ دیواره‌ها دارای‌ شیب‌ مناسب‌ (كمتر از زاویه‌ پایدار شیب‌ خاكریزی‌) باشند.

4-2-3- در مواردی‌ كه‌ عملیات‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ در مجاورت‌ خطوط‌ راه‌ آهن‌، بزرگراه‌ها و یا مراكز و تاسیساتی‌ كه‌ تولید ارتعاش‌ می‌نماید، انجام‌ شود باید تدابیر احتیاطی‌ از قبیل‌ نصب‌ شمع‌، سپر و مهارهای‌ مناسب‌ برای‌ جلوگیری‌ از خطر ریزش‌ اتخاذ گردد.

4-2-4- مصالح‌ حاصل‌ از گودبرداری‌ و حفاری‌ نباید به‌ فاصله‌ كمتر از یک متر از لبه‌ گود ریخته‌ شود. همچنین‌ این‌ مصالح‌ نباید در پیاده‌ روها و معابر عمومی‌ به‌ نحوی‌ انباشته‌ شود كه‌ مانع‌ عبور و مرور گردد.

4-2-5- دیواره‌های‌ محل‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ در موارد ذیل‌ باید دقیقاً مورد بررسی‌ و بازدید قرار گرفته‌ و در نقاطی‌ كه‌ خطر ریزش‌ بوجود آمده‌ است‌، وسایل‌ ایمنی‌ نصب‌ ویا نسبت به تقویت آنها اقدام‌ گردد.

• بعد از یك‌ وقفه‌ 24 ساعته‌ یا بیشتر در كار.
• بعد از هرگونه‌ عملیات‌ انفجاری‌.
• بعد از ریزش‌های‌ ناگهانی‌.
• بعد از صدمات‌ اساسی‌ به‌ مهارها.
• بعد از یخبندانهای‌ شدید.
• بعد از باران‌های‌ شدید.

4-2-6- در محل‌هایی‌ كه‌ احتمال‌ سقوط‌ اشیاء به‌ محل‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ وجود دارد، باید موانع‌ حفاظتی‌ برای‌ جلوگیری‌ از وارد شدن‌ آسیب‌ به‌ كارگران‌ پیش‌بینی‌ گردد. همچنین‌ برای‌ پیشگیری‌ از سقوط‌ كارگران‌ و افراد عابر به‌ داخل‌ محل‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ نیز باید اقدامات‌ احتیاطی‌ از قبیل‌ محصور كردن‌ محوطه‌ گودبرداری‌، نصب‌ نرده‌ها،‌ موانع‌، وسایل كنترل مسیر، علایم‌ هشدار دهنده‌ و غیره انجام‌ شود.

فاصله هر حفاظ پیرامونی از لبه محل گودبرداری بایستی حداقل 5/1 متر باشد.

4-2-7- شب‌ها در كلیه‌ معابر و پیاده‌روهای‌ اطراف‌ محوطه‌ گودبرداری‌ و حفاری‌ باید روشنایی‌ كافی‌ تامین‌ شود و همچنین‌ علایم‌ هشدار دهنده‌ شبانه‌ از قبیل‌ چراغ‌های‌ احتیاط‌، تابلوهای‌ شبرنگ‌ و غیره‌ در اطراف‌ منطقه‌ محصور شده‌ نصب‌ گردد، به طوری كه كلیه عابران و رانندگان وسایل نقلیه از فاصله كافی و به موقع متوجه خطر گردند.

4-2-8- قبل‌ از قراردادن‌ ماشین‌ آلات‌ و وسایل‌ مكانیكی‌ از قبیل‌ جرثقیل‌، بیل‌ مكانیكی‌، كامیون‌ و غیره‌ و یا انباشتن‌ خاك‌های‌ حاصل‌ از گودبرداری‌ و حفاری‌ و مصالح‌ ساختمانی‌ در نزدیكی‌ لبه‌های‌ گود، باید شمع‌، سپر و مهارهای‌ لازم‌ جهت‌ افزایش‌ مقاومت‌ در مقابل‌ بارهای‌ اضافی‌ در دیواره‌ گود نصب‌ گردد.

4-2-9- در صورتی‌ كه‌ از وسایل‌ بالابر برای‌ حمل‌ خاك‌ و مواد حاصل‌ از گودبرداری‌ و حفاری‌ استفاده‌ شود، باید پایه‌های‌ این‌ وسایل‌ به‌ طور محكم‌ و مطمئن‌ نصب‌ گردیده‌ و خاك‌ و مواد مذكور نیز باید با محفظه‌های ایمن‌ و مطمئن‌ بالا آورده‌ شود.

4-2-10- هرگاه‌ دیواری‌ جهت‌ حفاظت‌ یكی‌ از دیواره‌های‌ گودبرداری‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد باید به‌ وسیله‌ مهارهای‌ لازم‌ پایداری‌ آن‌ تامین‌ شود.

4-2-11- درصورتی‌ كه‌ ازموتورهای‌ احتراق‌ داخلی‌ درداخل‌ گود استفاده‌ شود، باید با اتخاذ تدابیر فنی‌، گازهای‌ حاصله‌ از كار موتور به‌ طور موثر از منطقه‌ كار كارگران‌ تخلیه‌ گردد.

4-2-12- چنانچه‌ وضعیت‌ گود یا شیار به‌ نحوی‌ است‌ كه‌ روشنایی‌ كافی‌ با نور طبیعی‌ تامین‌ نمی‌شود باید جهت‌ جلوگیری‌ از حوادث‌ ناشی‌ از فقدان روشنایی،‌ از منابع‌ نور مصنوعی‌ استفاده‌ شود.

4-2-13- درصورتی‌ كه‌ احتمال‌ نشت‌ و تجمع‌ گازهای‌ سمی‌ و خطرناك‌ در داخل‌ كانال وجود داشته‌ باشد باید با اتخاذ تدابیر فنی‌ و نصب‌ وسایل‌ تهویه‌، هوای‌ منطقه‌ تنفسی‌ كارگران‌ به‌ طور موثر تهویه‌ گردد. همچنین در صورت تجمع آب در كانال باید نسبت به تخلیه آن اقدام شود.

4-2-14- درمواردی‌ كه‌ حفاری‌ در زیر معابر ضروری‌ باشد، باید جهت‌ پیشگیری‌ از خطر ریزش‌ اقدامات‌ احتیاطی‌ از قبیل‌ نصب‌ مهارهای‌ مناسب‌ با استقامت‌ كافی‌ انجام‌ و با نصب‌ موانع‌، نرده‌ها و علایم‌ هشداردهنده‌، منطقه‌ خطر به‌ طور كلی‌ محصور و از عبور و مرور افراد جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آید.

4-2-15- درگودها وشیارهایی‌ كه‌ عمق‌ آنها از یك‌ متربیشتر باشد، نباید كارگران‌ را به‌ تنهایی‌ به كار گمارد.

4-2-16- درحفاری‌ با بیل‌ و كلنگ‌ بایدكارگران‌ به ‎فاصله‌ كافی‌ از یكدیگر بكار‎گمارده‌ شوند.

4-2-17- درشیارهای‌ عمیق‌ وطولانی‌كه‌ عمق‌ آنها بیش‌ از یک مترباشد، بایدبه‌ ازاء حداكثر هر30‌ متر طول‌، یك‌ نردبان‌ كار گذارده‌ شود. لبه‌ بالایی‌ نردبان‌ باید تا حدود یك متر بالاتر از لبه‌ شیار ادامه‌ داشته‌ باشد.

4-3- راه‌های‌ ورود و خروج‌ به‌ محل‌ گودبرداری‌ و حفاری‌:

4-3-1- برای‌ رفت‌ و آمد كارگران‌ به‌ محل‌ گودبرداری‌ باید راه‌های‌ ورودی‌ و خروجی‌ مناسب‌ و ایمن‌ در نظر گرفته‌ شود. در محل‌ گودهایی‌ كه‌ عمق‌ آن‌ بیش‌ از 6 متر باشد، باید برای‌ هر شش‌ متر یك‌ سكو یا پاگرد برای‌ نردبان‌ها، پله‌ها و راه‌های‌ شیب‌ دار پیش‌بینی‌ گردد. این‌ سكوها یا پاگردها و همچنین‌ راه‌های‌ شیب‌ دار و پلكان‌ها باید به‌ وسیله‌ نرده‌های‌ مناسب‌ محافظت‌ شوند.

4-3-2- عرض‌ معابر و راه‌های‌ شیب‌ دار ویژه‌ وسایل‌ نقلیه‌ نباید كمتر از چهارمتر باشد و در طرفین‌ آن‌ باید موانع‌ محكم‌ و مناسبی‌ نصب‌ گردد. در صورتی‌ كه‌ این‌ حفاظ‌ از چوب‌ ساخته‌ شود. قطر آن‌ نباید از بیست‌ سانتیمتر كمتر باشد.

4-3-3- در محل‌ گودبرداری‌ باید یك‌ نفر نگهبان‌ مسئول‌ نظارت‌ بر ورود و خروج‌ كامیون‌ها و ماشین‌آلات‌ سنگین‌ باشد و نیز برای‌ آگاهی‌ كارگران‌ و سایر افراد، علایم‌ هشداردهنده‌ در معبر ورود و خروج‌ كامیون‌ها و ماشین‌ آلات‌ مذكور نصب‌ گردد.

4-3-4- راه‌های‌ شیب‌ دار و معابری‌ كه‌ در زمین‌های‌ سخت‌ (بدون‌ استفاده‌ از تخته‌های‌ چوبی‌) ساخته‌ می‌شود باید بدون‌ پستی‌ و بلندی‌ و ناهمواری‌ باشد.

4-3-5- افرادی كه در عملیات گودبرداری و حفاری بكار گرفته می‌‌شوند، باید دارای تجربه كافی بوده و همچنین افراد ذیصلاح بر كار آنان نظارت نمایند.

5- توزیع نسخ:

مطابق با فرم فهرست اطلاعات مدون معتبر توزیع شده است.

6- مدارک پیوست:

ندارد.

ایمنی در گود برداری – اخذ مجوز

در اکثر نقاط، مخصوصا اماکن شهری، هر گونه گودبرداری مستلزم اخذ مجوزهای قانونی از مراجع ذیصلاح می باشد. اماکن شهری به دلیل محل عبور تاسیسات و تجهیزات شهری حتما باید تمام نکات زیر را در نظر گرفت.

محل عبور لوله های شهری

کانالهای فاضلاب شهری و لوله های فاضلاب

محل عبور کابلهای برق

محل عبور کابلهای مخابراتی و تلفنی

مکان عبور تاسیسات آتش نشانی

محل تونلهای شهری مانند مترو

لذا بایستی از تمام نهادهای مالک چنین تاسیساتی مجوز گودبرداری و حفاری گرفت. نهاد مرتبط شامل شهرداری، سازمان آب و فاضلاب، اداره برق منطقه، اداره مخابرات محله و… هستند. هر چه محل گود برداری و حفاری در داخل و مرکز شهر باشند این دردسرها نیز بیشتر است.

نمونه دستورالعمل ایمنی در حفاری

ایمنی در حفاری مانند همان ایمنی در گودبرداری است. لفظ ایمنی در گود برداری یا ایمنی در حفاری هر دو یک معنا دارد. بعضی از کارشناسان hse در زمان طراحی و تدوین دستورالعمل از ادبیات ایمنی در حفاری استفاده می کنند. برخی دیگر از ادبیات متفاوت ایمنی در گودبرداری استفاده می کنند. در هر حال هر دو این عبارات دارای معنای یکسانی هستند. لذا برای دریافت نمونه دستورالعمل ایمنی در حفاری می توانید از همین دستورالعمل موجود بهره بگیرید.

چک لیست کنترل ایمنی در حفاری یا گود برداری

برخی از کارشناسان بدلیل دقت و اهمیت فرایند ایمنی در حفاری و گود برداری برای این کار یک چک لیست و یا فرمی تدوین می کند.

فرم چک لیست کنترل HSE در گودبرداری و حفاری شامل مواردی هست که قبل از عملیات اجرایی حفاری بایستی آنها را یک به یک کنترل کرد. مزیت بکارگیری چنین فرمی، عدم فراموشی مواردی است که برای هر انسانی ممکنه پیش آید. این فرم معمولا  توسط مدیران و مشاوران HSE تهیه و تدوین می گردد.

رعایت نکات ایمنی در حفاری

اکثر اتفاقاتی در حوزه حفاری و گود برداری می افتد در امور گودبرداری ساختمانهای شهری است. ساخت و سازهای فراوانی در سطح شهر در حال اجراست. وقتی مراحل ساخت یک ساختمان به مرحله گودبرداری و حفاری می رسد، رعایت نکات ایمنی در حفاری اهمیت پیدا می کند.

نمونه دستورالعمل ایمنی در حفاری فوق می تواند راهنمای خوبی برای شما باشد. عدم توجه به مفاد این دستورالعمل می تواند عواقب خطرناکی را به دنبال داشته باشد. لذا ما توصیه می کنیم قبل از هر گونه اقدامی ابتدا روش اجرایی ایمنی در حفاری موجود در این مطلب را بخوانید.

ایمنی در حفاری و سایر مستندات HSE

همانطور که گفتیم دستورالعمل ایمنی در گودبرداری یکی از اسناد مهم HSE است. اما اسناد مهم دیگری در این رابطه موجود است. مثلا آموزش افراد مجری در گودبرداری نیز اهمیت دارد. لذا مطالعه دستورالعمل آموزش را نیز به شما پیشنهاد می کنیم. آموزش همواره کلید اساسی جهت جلوگیری از بروز حوادث و اتفاقات خطرناک است.

چنانچه در حین گودبرداری، حادثه ایجادشد، رعایت الزامات قانونی در این خصوص الزامی است. نمونه روش اجرایی شناسایی و ارزیابی مخاطرات ایمنی و بهداشت را نیز کامل بخوانید و از مفاد آن مطلع باشید. یک کارشناس  HSE همواره بایستی دانش عمومی خود را در زمینه ایمنی حفظ و ارتقا دهد.

مرکز سیستم کاران اولین و بزرگترین مرجع اطلاع رسانی، تدوین متون فنی  ISO و HSE در ایران و خاورمیانه در خدمت شماست.

دانلود رایگان نمونه دستورالعمل ایمنی در گودبرداری – فرمت Word