نمونه دستورالعمل HSE پیمانکاران

نمونه دستورالعمل HSE پیمانکاران یکی از دستورالعملهای مندرج در روش اجرایی کنترل عملیات محسوب می گردد. اکثر شرکتهای تولیدی، پیمانکاری و حرفه ای یک سری از فرایندهای خود را به تامین کنندگان خارجی واگذاری کنند. این تامین کنندگان را اصطلاحا پیمانکار گفته می شود. چنانچه پیمانکاران برای ما کار می کنند، بایستی مقوله HSE نیز در ساختار آنها وجود داشته باشد.

HSE پیمانکاران باید طوری مدیریت گردد که عدم انطباقی HSE از سوی آنها بروز ندهد. برای همین مدیران و کارشناسان HSE هر شرکتی باید یک دستورالعمل مدرن برای HSE پیمانکاران تهیه کنند.

روش اجرایی رعایت HSE برای پیمانکاران با نمادین مختلفی همچون اصطلاحات زیر مطرح می گردد.

نمونه دستورالعمل رعایت HSE پیمانکاران

دفترچه الزامات  HSE برای پیمانکاران

نمونه روش اجرایی HSE پیمانکاران

دستورالعمل رعایت نکات HSE تامین کننندگان

مرکز سیستم کاران در راستای توسعه فرهنگ HSE نمونه دستورالعمل HSE پیمانکاران را منتشر کرد.

این سند در قالب و فرمت Word منتشر گردید تا کارشناسان HSE بتوانند آن را اصلاح کنند. در پایان مطلب با نظرات و پیشنهادات خودتان ما را در وظیفه اطلاع رسانی و دانلود رایگان مستندات ایزو ISO همراهی نمایید.

1- هدف:

هدف از تدوین این دستورالعمل تعریف حداقل الزامات HSE میباشد که باید توسط پیمانکار در محیط های قراردادی رعایت گردد، می باشد.

2- کاربرد:

دامنه كاربرد این دستورالعمل، در شرکت کارفرما و شركت های تابعه می باشد كه دارای فعالیت های پیمانكاری بوده و همچنین در شرکت پیمانکار نیز کاربرد دارد.

3- مسئولیت:

اجرا: کلیه پیمانکاران و تامین کنندگان

نظارت: واحد HSE

تذکر 1: این دستورالعمل مكمل آیین نامه های حفاظت و بهداشت كار، دستورالعمل ها و مستنداتی است كه در خصوص بهداشت، ایمنی و محی ط زیست توسط مراجع ذی صلاح در كشور تدوین  گردیده  و پیمانكار موظف است، علاوه بر این دستورالعمل، تمامی آنها را به مورد اجرا بگذارد.

تذکر2: مناقصه گزار، مقررات و مستندات HSE مربوط به خود را (دستورالعمل ها ، روش های اجرایی ، راهنماها ، فرم ها و…) در تمام زمینه های بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی كه در پیمان مربوطه كاربرد دارد، ضمیمه اسناد مناقصه نموده و یا به صورت لوح فشرده در اختیار پیمانکار قرار می دهد ،پیمانكار با امضاء و عودت اسناد مناقصه ، التزام خود را به رعایت آنها اعلام می نماید.

تذکر3: بازرسی ها و ممیزی های انجام شده در مورد عملكردHSE  پیمانکاران(توسط نماینده کارفرما ، HSE کارفرما) و مطبق فرم ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران با کد F-124 مورد ارزیابی قرار گرفته تا در همکاری های بعدی مورد توجه قرار گیرد

4- شرح:

پیمانكار باید در طول اجرای پروژه و در صورت لزوم قبل از شروع به كار موارد ذیل را پیش بینی، تهیه و رعایت نموده و نسبت به آموزش  آن ها به پرسنل خود و پیمانكاران فرعی و ارتقاء آگاهی آنان اقدام نماید:

• تدارك تجهیزات ایمنی و آتش نشانی، وسایل حفاظت فردی و سایر ملزومات HSE مطابق فهرست ضمیمه قرارداد
• شناسایی و ارزیابی خطرات بهداشتی، ایمنی و زیس تمحیطی و اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی
• شناسایی و فراهم سازی مقدمات لازم برای مشاركت همه جانبه نیروی كار در فعالیت هایHSE
• تأمین سیستم های ایمن كار و تدارك سیستم مجوزهای كاری
• گزارش حوادث و شبه حوادث) NEAR MISS)
• دستورالعمل های اضطراری HSE
• اجرای طرح های مدیریت بهداشتی
• اجرای طرح های مدیریت ایمنی
• اجرای طرح های مدیریت زیست محیطی
• همكاری كامل با بازرسین معتمد سازمان حفاظت محیط زیست
• همكاری كامل با بازرسین دولتی مرتبط با HSE منجمله بازرسین وزارت کار و وزارت بهداشت
• رعایت كامل مفاد گزارش ارزیابی زیست محیطی و گزارشات بازرسین معتمد سازمان حفاظت محیط زیست و ارائه گزارشات عملكرد HSE مستمر دوره ای (روزانه ، هفتگی ، ماهانه ، سه ماهه و…) و یا سایر تواترهایی كه نماینده كارفرما اعلام نماید.

4-1- خط مشی:

پیمانكار موظف است از خط مشی، قوانین، مقررات، استانداردها و دستورالعمل هایHSE  كارفرما به طور كامل پیروی نموده و الزامات و خط مشیHSE  مقتضی كه مغایر با خط مشی  HSEکارفرما نباشد را تهیه نماید و از لحاظ شدن الزامات مندرج پیمان اطمینان حاصل كند و آنرا به صورت دوره ای براساس سیستم مدیریتی HSE خود را مورد بازنگری قرار دهد.

درصورتی كه كارفرما موافقت داشته باشد پیمانكاران می توانند با امضاء خط مشیHSE  كارفرما، خود را نسبت به اجرای مفاد آن متعهد نمایند. در این صورت نیازی به تهیه خط مشی جداگانه نمی باشد.

4-1-1- زیر ساخت ها /تخصیص منابع

پیمانكار حسب موضوع پیمان ، موظف است تأسیسات و دستگاه هایی را تامین كند كه طراحی و ساخت آنها بدون اشكال باشد و به طرز مناسب تعمیر و نگهداری شوند. همچنین باید با ارائه تاییدیه های لا زم و یا آزمایش های كافی (در ابتدای پروژه و حین كار به صورت دوره ای و یا حسب نیاز) اطمینان حاصل نماید كه عملکرد آنها به طور ایمن بوده و هیچ گونه خطری ، افراد، اموال و یا محیط زیست را تهدید نمی كند.

4-1-2- پیمانکاران فرعی

عملكرد و پرسنل پیمانكاران فرعی به منزله عملكرد و پرسنل پیمانكار محسوب شده و كلیه ضوابط این دستورالعمل برای آنها نیز جاری بوده و لذا در این خصوص پیمانكار مسئول پاسخگویی در مورد عملکرد HSE تمامی پیمانکاران فرعی خود است.

4-1-3-  ارتباطات

برای موثر واقع شدن برنامه هایHSE  پیمانکار ، تعامل پیمانکار و کارفرما در زمینه های بهداشت ایمنی و محیط زیست ضروری است. از آنجا كه ممكن است در مراحل قبل از ارائه پیشنهاد شرایط خاص بهداشت، ایمنی و محیط زیست، به خوبی شناسایی و در رابطه با آنها بحث نشده باشد، لذابه منظور اجرای كامل و مؤثرHSE  ضرورت ارتباطات،حسب موضوع، در قالب جلسات HSE تبیین قوانین، تدوین دستورالعمل ها، طبق دسته بندی با عناوین ذیل به منظور پیشرفت كار ضروری است. هماهنگی در این خصوص به عهده پیمانكار می باشد و پیمانكار موظف است

مراتب را كتباً به نماینده كارفرما اعلام نماید:

– جلسات آغاز کار /Tool Box Meeting/ جلسات ارزیابی ریسک

– جلسات ارزیابی ریسك باید توسط پیمانكار قبل از آغاز به كار (هم زمان با تجهیز محل كا ر /فعالیت) ویا هر زمان (حسب ضرورت برگزار گردد.  جلسات كنترل نتایج ارزیابی ریسك پس از شروع عملیات اجرایی، حد اكثر 3 ماه یك بار و همچنین در هر زمان كه ضرورت دارد، برقرار شو د. این جلسات به منظور بازنگری در سیستم مدیریت و كنترل ریسك هایHSE  پروژه ، شناسایی ریسک های جدید HSE ، از سوابق و شرح برنامه های سه ماه آتی و تعیین راهکارهای کنترلی این خطرات ، تشکیل می شود.

– جلسات دوره ای مسئو ل / بازرسین HSE پیمانکاران و نماینده کارفرما (روزانه ، هفتگی ، ماهانه) لازم است جلسات بازرسین HSE  پیمانكار و نماینده كارفرما به طور دوره ای برگزار شده و نتایج این جلسات به صورت جامع و مكتوب به نماینده كارفرما ارائه شود. بدیهی است بازرسی HSE پیمانکار بر اساس چك لیست های مدون كه قبلا از سوی HSE پیمانکار تهیه و به تایید نماینده كارفرما رسیده انجام می شود.  موارد حائز اهمیت كه به صورت معمول در این جلسات مورد بحث و بررسی قرار می گیرد عبارتست از:

• گزارش حوادث
• فعالیت های در دست انجام در سایت
• آموزشHSE انجام شده قبلی و برنامه ریزی شده جاری.
• ممیزی HSE و نتایج حاصله
• مباحث عمومی

– جلسات گزارش دهی و تجزیه و تحلیل حوادث و شبه حوادث

برای مواردی كه در این دستورالعمل به آن اشاره نشده است بنا به تشخیص و صلاحدید نماینده كارفرما، توسط پیمانكار، جلسات مربوطه تشكیل می گردد.

4-1-4- مدیریت زمان

محدودیت های زمانی و تسریع در انجام پروژه نباید منجر به عدم رعایت الزاماتHSE  و نتیجتا موجب اثرات نامطلوب بر عملكرد آن در كلیه مراحل پیمان گردد.

4-1-5- مدیریت تغییر

با تغییر شرایط پیمان كه مسائلHSE  تحت تأثیر قرار می گیرد می بایست تدابیر جدید HSE متناسب با تغییرات و پس از تأیید نماینده كارفرما توسط پیمانكار اعمال شود.

هرگونه تغییر در شرایط اجرایی كار (منجمله نیروی انسانی، تجهیزات، فرایندها و رویه ها) باید به اطلاع و تایید نماینده كارفرما برسد.

مدیریت پیمانكار باید منابع لازم را در چارچوب پیمان برای مواجهه با هر نوع تغییر، به موقع فراهم نماید.

4-1-6- مدیریت ریسک

• پیمانكار باید برای شناسایی خطرات، ارزیابی ریسك ها و پیش بینی اقدامات كنترلی و پیشگیرانه روش های شناخته شده و استاندارد داشته باشد.
• پیمانكار باید برای انجام اقدامات كنترلی و پیشگیرانه، منابع و امکانات مورد نیاز را فراهم نماید و آموزش های مرتبط را برای كلیه كاركنان خود و پیمانكاران فرعی فراهم نماید.
• پیمانكار باید برنامه های مدیریت ریسك خود را به صورت دور ه ای (حسب نوع كار، محدوده كار، تغییرات و همچنین حسب درخواست نماینده كارفرما) مورد بازنگری قرار دهد و آخرین ویرایش آن را در اختیار نماینده كارفرما قرار دهد.

4-1-7- فرهنگ سازی HSE

• پیمانكار باید با انجام برنامه های مختلف برای ارتقاء فرهنگ HSE در محیط کار تلاش کند. این برنامه ها می تواند تاكید بر انجام كار بدون حادثه، توسعه شعارهایHSE حفظ و ارتقا سلامت كاركنان و جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست، شناسایی مخاطرات، برنامه های انگیزشی و برخوردهای انضباطی باشند.
• درصورت عدم رعایت مقررات HSE توسط كاركنان پیمانكار، برخوردهای انضباطی زیر به ترتیب عمل خواهد شد :
• اخطار شفاهی به پیمانكار و حسب مورد درخواست اخذ تعهد از فرد خاطی برای رعایت مقررات HSE به منظور عدم تكرار آن و موارد مشابه
• اخطار كتبی به پیمانكار و در صورت مقصر بودن فرد خاطی (به تشخیص نماینده كارفرما) درخواست جایگزین و یا جابجایی فرد خاطی (بدیهی است در صورت لزوم كارفرما از ورود فرد خاطی به داخل محوطه كارگاه یا محل عملیات جلوگیری خواهد نمود).
• جریمه مالی متناسب با تخلف كاركنان خاطی و لحاظ آن به حساب بدهی پیمانكار.

4-1-8- بازنگری مدیریت

• پیمانكار باید به صورت مستمر عملكردHSE خود را مورد بازبینی و ممیزی قرار دهد.این بازنگری باید هم به صورت دور ه ای (در فواصل زمانی معین) و هم به صورت غیردور ه ای (درمواردی نظیر وقوع حوادث و ایجاد تغییرات در فرایند انجام كار و یا درخواست نماینده کارفرما).
• پیمانكار باید نتایج بازنگر یهای دور های خود را به كارفرما گزارش دهد.
• كارفرما حق دارد به صورت دور ه ای و یا اتفاقی، عملكرد پیمانكار را مورد بازرسی و ممیزی قراردهد. البته بدون اینكه به تعهد پیمانكار در این زمینه خللی وارد شود. انجام یا عدم انجام به موقع بازرسی و ممیزی های مذكور توسط كارفرما رافع تعهدات پیمانكار در این خصوص نمی باشد.
• كارفرما می تواند در هر زمان بر عملكرد پیمانكار نظارت نموده تا در هنگام عدول از حد قابل قبول، طبق مفاد پیمان منعقده اقدام لازم به عمل آورد.

      ورودی های بازنگری

• نتایج ممیزی های HSE
• بازخوردهای دریافتی از كارفرما
• عملکرد HSE
• وضعیت اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی
• پیگیری اقدامات مربوط به بازنگر یهای قبلی
• تغییرات موثر بر عملكرد HSE
• پیشنهادات بهبود عملكرد

خروجی های بازنگری

خروجی بازنگری مدیریت باید شامل كلیه تصمیمات و اقدامات مربوط به موارد ذیل باشد:

• بهبود عملکرد HSE پیمانكار در ارتباط با الزامات كارفرما و پیمانكار.
• شناسایی منابع، امكانات، تسهیلات و برنامه های مورد نیاز برای بهبود

4-1-9- جبران خسارت

چنانچه پیمانكار و كاركنان آن بر اثر غفلت، عدم رعایت ضوابط HSE ، ایجاد شرایط نا ایمن نقص در دستگا ه های مورد استفاده و انجام نادرست كار موجب بروز خساراتی به جان و مال كاركنان پیمانكار، كارفرما و شخص ثالث، تأسیسات و یا محیط زیست گردد، پیمانكار مسئول پرداخت جرائم و جبران خسارت وارده می باشد. ضمنا صرف رعایت مقرراتHSE  کارفرما کافی نبوده و پیمانكار بایستی از صدمات احتمالی به كاركنان خود، كارفرما، شخص ثالث و مخاطرات زیست محیطی جلوگیری نماید.

4-2- ساختار سرپرستی HSE

• پیمانكار باید قادر باشد ساختار مدیریتی و یا سرپرستی خود را توصیف كرده و نشان دهد كه چگونه با برنامه كلی كه به منظور تضمین بهداشت، ایمنی و محیط زیست كاركنان در نظر گرفته شده است متناسب می باشد.
• پیمانكار موظف است قبل از آغاز فعالیت اجرایی پروژه حسب موضوع پیمان ، تعداد نماینده/ نمایندگان خود را مطابق اسناد مناقصه تعیین و كتباً به كارفرما معرفی نماید. نیروهای HSE پیمانكار بایستی دارای تحصیلات تخصصی در زمینه بهداشت، ایمنی و محیط زیست و یا رشته های مرتبط و دارای تجربه كافی باشند وبا تأیید كتبی نماینده كارفرما ، شروع به كار نمایند.
• پیمانكار بایستی به وسیله مستندات ومدارك كافی (مورد تا یید کارفرما) ثابت كند كه افراد مسئول و ناظر بر امور بهداشت، ایمنی و محیط زیست كاملاً واجد شرایط هستند. بدیهی است تایید كارفرما ناقض انجام تعهدات پیمانكار در این زمینه نبوده و در صورت عدم احراز صلاحیت در هر زمان و با اعلام نماینده كارفرما، پیمانكار موظف به جایگزینی افراد واجد صلاحیت میباشد.
• تغییر در تعداد نیروهایHSE با توجه به موضوع پیمان وریسك پذیری پروژه ها به تشخیص رئیس HSE كارفرما و تأیید بالاترین مقام خواهد بو د. بدیهی است این موضوع در اسناد مناقصه و استعلام درج می گردد.

4-3- الزاماتHSE در جذب و به کار گیری افراد

پیمانكار باید در بدو به كارگیری كاركنان و قبل از اجرای فعالیت های جدید، اطمینان حاصل كند كه كاركنان جذب شده براساس موارد ذیل واجد صلاحیت بوده و به كارگرفته شوند:

• سلامت جسمی و روانی
• مهارت های تجربی
• دانش انجام كار
• پیمانكار موظف است قبل از به كارگیری نیروهای خود، با انجام معاینات پزشكی و مصاحبه های اختصاصی از تناسب آنها با وظایف محوله در برآوردن الزامات سیستم مدیریت HSE اطمینان حاصل کند
• پیمانكار، موظف است صلاحیت كاركنان خود را برای انجام وظایفشان به طور مرتب مورد بازنگری و ارزیابی قر ار دهد، این بررسی ها شامل شناسایی و بهینه نمودن عوامل و تجهیزات برای ارتقاء كیفی فعالیت های كاركنان و آموز ش های مورد نیاز آنها جهت دستیا بی به این منظو ر باشد.
• اقدامات لازم برای اطمینان از صلاحیت افراد، می تواند شامل موارد ذیل باشد:

• تجزیه و تحلیل نظام مند الزامات مرتبط با وظایف.
• معاینات دور های و آموزش های HSE
• ارزیابی عملكرد افراد
• شواهد مستند شده از صلاحیت فردی.
• برنامه هایی برای ارزیابی دور های.

نفرات معرفی شده برای مسئولیت های HSE پیمانكاران می بایستی دوره آموزش مبانی و الزامات سیستم مدیریت HSE و یا در صورت درخواست كارفرما، دوره HSE پیمانکاران را گذرانده و مدرك آن را برای شروع به كار ارائه نمایند.

كاركنان پیمانكار، به ویژه مسئولین HSE درصورت ضرورت از طرف HSE کارفرما مورد ممیزی قرار می گیرند تا اطمینان حاصل شود افراد برای انجام ایمن كار به اندازه كافی واجد شرایط، با تجربه و تحت كنترل می باشند.

4-4-شرح وظایف HSE و نقش مدیریت و عوامل پیمانکار

4-4-1- مدیر عامل / مدیریت پیمانکاری

موظف است در صورت مشاهده موارد خاص (نظیر تكرار مداوم حوادث، بیماری های واگیردار، موارد مشكوك و…) با انجام اقدامات مناسب نسبت به مقابله با آنها اقدام نماید و با تخصیص منابع مورد نیاز (مالی، انسانی، فیزیكی و…  ) كلیه مراحل را مطابق موازین HSE تضمین نماید.

موظف است شرایط لازم را به منظور ارائه آموزش های HSE مورد نیاز کارکنان خود فراهم نماید

بنا به تشخیص و موافقت نماینده كارفرما، پیمانكار می تواند از امكانات آموزشی و آموزش های كارفرما نیز بهره مند گردد.

متعهد است كه مقررات HSE لازم را در رابطه با خدمات و كارهای مورد نظر رعایت كند. به علاوه ضروری است كه عملیاتش را به صورتی انجام دهد كه همواره مطابق با تعهدات و وظایف مندرج در قوانین بهداشت، ایمنی و محیط زیست باشد. همچنین بایستی تابع مصوبات مراجع قانونی و یا دیگر مصوباتی باشد كه در رابطه با موارد بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی ابلاغ می شوند. در این زمینه لازم است، شرح وظایف هر یك از كاركنان پیمانكار در قبال مسائل HSE را مشخص كرده و به اطلاع وی برساند.

4-4-2- مسئول HSE پیمانکار

پس از طی دوره های آشنائی با محیط كار و آموزش های لازم، در مدت انجام كار پیمانكاری، مسؤلیت كامل كاركنان پیمانكار را از نظر آموزش و الزامات HSE برعهده خواهد داشت.

بایستی در كلیه جلسات هماهنگی دوره ای كارفرما و پیمانكار حضور یافته وگزارش وضعیت HSE محیط كار خود را جهت اتخاذ تصمیمات مقتضی ارائه نماید.

مسؤولیت آموزش كلیه نفرات پیمانكار را در رابطه با آموزش های لازم از قبیل رعایت مقررات HSE  در ضمن كار، برنامه های مدیریت بهداشت، روش های اطفاء حریق، جنبه های زیست محیطی، برنامه مدیریت محیط زیست و اقدامات لازم در زمان اعلام وضعیت اضطراری، به عهده خواهد داشت.

پیروی از الزامات را متناسب با ماهیت كار و بر اساس نظام نامه مربوط به خط مشی HSE مصوب تضمین می كند. این الزامات شامل استفاده اجباری از تجهیزات حفاظت فرد ی (كلاه ایمنی، كفش ایمنی (پنجه فولادی)، لباس كار مناسب، دستكش و همچنین وسایل حفاظتی مناسب برای چشم و گوش) می باشد. در ضمن باید تجهیزات حفاظت فردی ویژه (نظیر لباس های ضد آتش برای افرادی كه با هیدروكربن ها سر وكار دارند)  برای مشاغل خاص فراهم گردد.

• بایستی روزانه رونوشت گزارش عملكرد خود را به نماینده كارفرما تحویل نماید.
• بایستی هماهنگی و همكاری لازم و تنگاتنگ با نماینده كارفرما را در صورت اعلام وضعیت اضطراری در كارگاه به عمل آورند.
• بایستی كلیه شئونات اخلاقی را هنگام برخورد و تذكرات لازم به كا ركنان پیمانكار رعایت نموده و در صورت مشاهده هرگونه شرایط یا اعمال غیر بهداشتی، نا ایمن، مخاطره آمیز برای محیط زیست و مغایر با مقررات HSE مراتب را سریعاً به نماینده كارفرما منعكس نماید.

نمونه هایی از اتفاقاتی كه حسب موضوع پیمان ، باید به نماینده كارفرما گزارش شود عبارت است از:

– هر گونه آلودگی و تخریب زیست محیطی ناشی از فعالیت (به صورت مستقیم یا غیر مستقیم) و حتی ریزش مواد به بیرون از مرزهای محدودة فعالیت

– هرگونه آسیب زیست محیطی به ساكنان و همسایگان سایت

– هرگونه مسمومیت افراد

– هرگونه بیماری مكرر افراد

• بایستی در صورت بروز آتش سوزی و یا حوادث مهم (بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی)، حداكثرتا سه ساعت، مراجع ذیربط(مندرج در دستورالعمل ارسال فوری گزارشات آتش سوزی ها وحوادث مهم بهداشتی، ایمنی و محیط زیست) و نماینده كارفرما را مطلع نماید.
• بایستی در صورت وقوع هر نوع حادثه بر ای كاركنان پیمانكار یا حادثه ای كه دارای تبعات مخاطره آمیز برای محیط زیست باشد، سریعاً نسبت به تهیه گزارش كامل حادثه و ارسال آن به HSE كارفرما و نمایندة كارفرما اقدام نماید.
• موظف می باشند تا در صورت مشاهده هرگونه اقدام ناایمن كه امكان بروز حادثه ناتوان كننده در آن بوده و یا عملیاتی كه دارای مخاطرات زیست محیطی باشد و تذكرات وتمهیدات معمول درمرتفع كردن آن كارساز نباشد پس از متوقف كردن كار، بلافاصله مراتب را به نماینده كارفرما كتباً اعلام نماید.
• موظف است نسبت به گردآوری اطلاعات و آمار مرتبط با عملكرد HSE ، تكمیل پرسشنامه ها وسایر موارد درخواستی كارفرما درخصوص HSE اقدام نماید.

4-4-2- کارکنان پیمانکار

• كاركنان پیمانكار موظف به رعایت كلیه مقرراتHSE در محیط پیمانكاری (تعریف شده از سوی نمایندة كارفرما) هستند.
• كاركنان پیمانكار موظفند در صورت مشاهده رفتار و شرایط مغایر با مقررات HSE در عملیات اجرایی، مراتب را به مسؤول HSE پیمانكار گزارش دهند.

4-5-آموزش HSE رده های مختلف شغلی

• پیمانكاران موظفند كلیه پرسنل تحت امر خود را در خصوص مقرراتHSE و همچنین مقررات ودستورالعمل های مربوطه آموزش دهند. چنانچه امكانات لازم برای این امر را نداشته باشند میتوانند با رعایت شرایط مندرج در پیمان از همكاری متخصصین كارفرما در امر آموزش استفاده نمایند، اما این امر نباید پیمانكار را از مسؤولیت در تضمین آموزش HSE كاركنان خود رها سازد. بدیهی است در صورت استفاده از دوره های آموزشی كارفرما، هزینه های مربوطه كه ازطرف كارفرما اعلام می گردد به عهدة پیمانكار می باشد.
• آموزش ها باید حداقل حاوی اطلاعات ارزیابی خطرات بهداشتی، مقررات و آیین نامه های بهداشتی (فردی، محیط و صنعتی) و كمك های اولیه، اطلاعات ارزیابی خطرات محیط كار، مقررات و آیین نامه های ایمنی و نحوه آمادگی و مقابله با شرایط اضطراری، استفاده ازسیستم های آتش نشانی، نحوه استفاده از برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) و تعهدات، قوانین والزامات زیست محیطی مربوط به فعالیت ها، اثرات نامطلوب زیست محیطی پروژه و اطلاعاتی در مورد مدیریت مواد زائد، كنترل آلودگی آب، هوا و خاك باشد.
• كاركنان پیمانكار باید در زمینه وظایف شغلی خود آموزش های لازم را فرا گرفته و دانش واطلاعات لازم را در این زمینه دارا باشند. اطلاعات مذكور شامل كلیه الزامات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی می باشد كه در حین كار ممكن است ایجاد شود.
• كاركنان پیمانكار و یا هر كس دیگری كه از طریق پیمانكار به كار گمارده می شوند بایدآموزش های لازم را مطابق با مقررات HSE كارفرما، فراگیرند. اگر در مقررا ت HSE كارفرما استانداردی موجود نباشد مقررات پیمانكار باید به تأیید كارفرما برسد.
• پیمانكار موظف است آموزش HSE كاركنان پیمانكاران فرعی را انجام دهد.
• پیمانكار باید مدارك و مستندات لازم در زمینه آموزش كاركنان خود را ارائه نماید. مدارك بایستی شامل نام افراد آموزش دیده، محتوای دوره، زمان اجرای دوره و اسامی مربیان باشد.
• یادآوری: مدت زمان آموزش های HSE با توجه به حجم و نوع فعالیت پیمانكار باید به تایید نماینده كارفرما برسد.

4-6- راهكارها و راهبردی نمودن HSE

• پیمانكار و كاركنان ایشان (اصلی و فرعی) در حیطه فعالیت خود لازم است علاوه بر آشنایی و رعایت كلیه مقررات مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، وزارت كار، سازمان تامین اجتماعی، سازمان حفاظت محیط زیست، به دیگر مقررات ملی و همچنین استانداردهای ملی و بین المللی(NIOSH, OSHA, EPA, NFPA,….) آشنایی داشته و نسبت به رعایت آنها اقدام نماید.
• رعایت مقررات و مستنداتی (دستورالعمل ها، روش های اجرایی، راهنماها، فرم ها و…) كه پس ازعقد قرار داد تهیه شده و از طرف كارفرما به پیمانكار ابلاغ می گردد توسط پیمانكار الزامی می باشد.

تذكر1: كلیه فعالیت های در حال انجام در سایت به منظور اطمینان از تطابق با الزامات سیستم مدیریت HSE به صورت منظم ممیزی و بازرسی می شود.

• پیمانكار موظف به ارائه روش های انجام كار( با لحاظ كردن الزامات HSE ) به نحوی كه خطری افراد، اموال و یا محیط زیست را تهدید نكند، به كارفرما می باشد.

4-6-1- برگه های اطلاعات ایمنی مواد MSDS

پیمانكار موظف است برای تمام مواد شیمیایی مورد استفاده در فرایندهای كاری خود برگه های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) را به زبان فارسی و حسب نیاز به زبان انگلیسی، به تایید نماینده كارفرما برساند و در كلیه مراحل حمل و نقل، جا به جایی و استفاده به كار برد. این برگه باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

– مشخصات كلی

–   خصوصیات فیزیكی و شیمیایی

–  خطرات ایمنی

–   خطرات بهداشتی

–   خطرات زیست محیطی

–   حدود مجاز

–  كمك های اولیه و نحوه واكنش در شرایط اضطراری

–  شرایط ایمنی انبارش، حمل و نقل

–   تعیین سطح خطر

4-6-2- ممیزی و بازرسی HSE

• پیمانكار باید برنامه های منظم ممیزی و بازرسی HSE به منظور حصول اطمینان از لحاظ شدن الزاماتHSE این برنامه بایستی مكتوب بوده و شامل دامنه، تناوب، مسئولیت ها، نگهداری سوابق و اقدامات اصلاحی گردد.
• علاوه بر برنامه های دوره ای ممیزی، باید بازدیدهای اتفاقی از محل انجام كار به عمل آید. بازرسی های غیر دوره ای HSE در صورت وقوع حوادث نیز انجام شود.
• بازرسی و ممیزی به صورت رسمی و غیر رسمی توسط كارفرما در هر زمان از تاسیسات ، تجهیزات و نیروی انسانی پیمانكار به عمل می آید. در صورت مشاهده موارد مغایر با HSE ، پیمانكار موظف است مورد را به سرعت برطرف و تصحیح نماید.
• پیمانكار موظف است اسناد و مدارك مورد درخواست كارفرما را در هر زمانی تهیه و ارائه نماید.

4-6-3- طرح مدیریت واكنش در شرایط اضطراری

• پیمانكار موظف است برای تدوین یك طرح مناسب بر اساس راهنمای طرح مدیریت واكنش در شرایط اضطراری(ERP) برای مواجهه با وضعیت های اضطراری اقدام و پس از تایید كارفرما اجرا نماید.

تذكر: در جاهایی كه كارفرما خود دارای طرح واكنش در شرایط اضطراری می باشد، پیمانكار موظف به تبعیت از آن می باشد.

• بنا به صلاحدید نماینده كارفرما، پیمانكار ملزم است در برنامه مانورهای عملیاتی (HSE) مرتبط با حوزه فعالیت خود شركت كند.
• پیمانكار می بایست تجهیزات و نیروی كار لازم را جهت اجرای دستورالعمل های واكنش در شرایط اضطراری فراهم نماید. در این رابطه پیمانكار موظف است نسبت به آموزش های لازم وتمرینات كافی برای افراد خود اقدام نماید.
• نماینده كارفرما باید در مباحث مربوط به وضعیت های اضطراری مشاركت نماید به طوری كه از تناسب دستورالعمل های پیمانكار با دستورالعمل های كارفرما اطمینان حاصل نماید.
• چنانچه وضعیت اضطراری دقیقاً در محل فعالیت پیمانكار رخ داده باشد، تا قبل از تهیه گزارش اولیه حادثه، نسبت به عملیات پاكسازی محل اقدامی به عمل نیاید و فقط با مجوز كتبی نماینده كارفرما می توانند اقدام لازم را به عمل آورند.
• پیمانكار موظف به پیگیری وضعیت درمان كاركنان مصدوم خود پس از انتقال به مراكز درمانی (در صورت نیاز) است.

4-6-4- ملاحظات HSE مجوزهای کار

نحوه انجام كار

• انجام هر نوع كاری توسط كاركنان پیمانكار (به عنوان مجری كار) اعم از كار گرم، سرد، حفاری و… بایستی پس از دریافت اجازه كار بر اساس دستورالعمل صدور مجوز كار (PTW) از واحد مربوطه صورت پذیرد.
• اجازه كار دریافتی بایستی دارای امضاء مجاز مسئولین مربوطه ی كارفرما، مسئول پیمانكاری یا ناظر مربوطه باشد.
• در بدو شروع پیمان بایستی نفرات پیمانكار كه دارای امضاء مجاز می باشند بر اساس دستورالعمل صدور مجوز كار جهت دریافت كارت امضای مجاز به مبادی مربوطه معرفی شود.
• كاركنان پیمانكار موظفند هنگام انجام كار از كلیه تجهیزات حفاظت فردی متناسب با نوع كار استفاده نمایند.
• نماینده كارفرما در صورت مشاهده انجام كار بدون دریافت مجوز لازم یا عدم رعایت مقررات HSE و یا عدم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی توسط پیمانكار، نسبت به تعطیل نمودن كار اقدام نموده و تأمین خسارات حاصله بعهده پیمانكار می باشد.
• پیمانكار موظف است پس از انجام كار نسبت به پاكسازی و بهسازی محیط كار و بازگرداندن آن به حالت اولیه اقدام نماید.
• استفاده از ابزار و لوازم ناقص و نا ایمن در هنگام كار ممنوع است و در صورت مشاهده از انجام كار جلوگیری بعمل خواهد آمد و ابزار و لوازم ناایمن باید بلافاصله توسط پیمانكار از محیط كار خارج شود.
• چنانچه از ادامه فعالیت پیمانكار بدلیل عدم رعایت مقررات HSE جلوگیری به عمل آید، تا زمان رفع نقص و نارسایی آن فعالیت و صدور مجوز از سوی نماینده كارفرما ، پیمانكار حق ادامه فعالیت مذكوررا نخواهد داشت و از بابت هزینه های مرتبط با توقف كار، كارفرما هیچ گونه مسئولیتی نخواهد داشت و بعلاوه این تاخیر غیر مجاز تلقی می گردد.
• در صورت بروز وضعیت اضطراری، پیمانكار موظف است مطابق با دستورالعمل و مقررات مربوطه و یا به محض اعلام مسئولین HSE یا نماینده كارفرما ، نسبت به توقف كار اقدام و در صورت نیاز سریعاً افراد خود را از محوطه خارج نماید.
• پیمانكار موظف است لیست فعالیت هایی كه نیاز به اخذ مجوز (Permit) دارند تهیه و به نحو مناسب از جمله تابلوهای اعلانات ایمنی به كلیه كاركنان مرتبط اطلاع رسانی نماید.

4-6-5- گزارش دهی، بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث HSE

• پیمانكار ملزم به گزارش دهی شبه حوادث (near miss) ، رویدادها و حوادث، طبق روش كارفرما می باشد.
• پیمانكاران ملزم به اطلاع رسانی سریع در مورد تمامی حوادث بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی حاد از قبیل: “حوادث منجر به فوت، خسارات مالی قابل توجه و یا آلودگی های زیست محیطی وسیع” مطابق دستورالعمل ثبت و ارائه گزارش حوادث مهم می باشند. پیمانكاران اصلی ملزم به ثبت و ارائه گزارش و آمارحوادث بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی و شبه حوادث مربوط به خود و پیمانكار فرعی مطابق با دستورالعمل گزارش حوادث به نماینده كارفرما می باشند.
• پیمانكار موظف است دفتر مخصوص برای ثبت خصوصیات تمام معالجات جزئی كه توسط كاركنان خود درمحل كارگاه انجام می گیرد تهیه و نگهداری خواهد کند. همچنین موظف است در صورت بروز حادثه ناتوان كننده یك نسخه از گزارش اداره بیمه را برای نماینده كارفرما ارسال داشته و نسخه دیگری را بایگانی نماید. این گزارش موارد ذیل را شامل می شود:

– شبه حوادث

– حوادث

– اقدامات اصلاحی

– درس های حادثه

– تمامی حوادث باید توسط نماینده HSE كارفرما بررسی شود. پیمانكار باید ضمن اطلاع رسانی در انجام این بررسی و رفع مشكلات موجود، همكاری لازم را مبذول دارد تا تمامی اعمال و شرایط نا ایمن فوراً اصلاح شوند.

• پیمانكار باید در اسرع وقت پس از تجزیه و تحلیل حوادث با هماهنگی نماینده كارفرما باید نتایج آن را به منظور پیشگیری از وقوع حوادث مشابه به صورت مقتضی در اختیار كلیه افراد قراردهد.

4-6-6-مدیریت بهداشت

جریمه های احتمالی از طرف وزارت بهداشت، درمان و دیگر متولیان بهداشتی كشور ناشی از فعل یا ترك فعل كاركنان پیمانكار به عهده پیمانكار خواهد بود.

الف)  بهداشت حرفه ای

• مسئولیت تمامی مراحل شناسایی، اندازه گیری، ارزیابی و كنترل عوامل زیان آور محیط كار به عهده پیمانكار می باشد. موارد مذكور را می توان براساس نوع فعالیت، فرآیند انجام كار، نوع خطر، محل انجام عملیات و… تقسیم بندی نمود.
• پیمانكار باید برنامه ای مدون به منظور شناسایی عوامل زیان آور محیط كار (عوامل فیزیكی، شیمیایی، مكانیكی، بیولوژیكی و ارگونومیكی) داشته باشد. در انجام این شناسایی باید راهنمای شناسایی مخاطرات بهداشتی ارائه شده از سویHSE وزارت نفت به عنوان حداقل الزامات مورد استفاده قرار گیرد.

• پیمانكار موظف است علاوه بر انجام اندازه گیری های معمول آلاینده های محیط كار، نسبت به شناسایی و حذف مواردی كه دارای پتانسیل آسیب های بهداشتی هستند اقدام نماید.
• نتایج اندازه گیری آلاینده های محیط كار باید ثبت و به طور پیوسته پایش شود.
• پیمانكار باید بسته به نوع ریسك های بهداشتی شناسایی شده، نسبت به ارزیابی آنها اقدام نماید. (بر اساس تكنیك های مختلف و با اولویت مستندات ارسالی از سوی نماینده كارفرما)
• پیمانكار باید اقدامات كنترلی و پیشگیرانه مناسب را به منظور حذف یا كاهش ریسك های بهداشتی، و عوامل زیان آور محیط كار تدوین و اجرا نماید.
• چنانچه نتایج اندازه گیری آلاینده های محیط كار بیانگر غیر مجاز بودن میزان آلاینده ها در محیط باشد، پیمانكار باید اقدامات لازم را به منظور حذف یا كاهش آلاینده ها و ایجاد شرایط محیطی مناسب به عمل آورد.

تذكر1: به طور كلی حذف یا كاهش آلاینده ها در منبع ایجاد و یا مسیر انتقال صورت می گیرد. علاوه بر این استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، به منظور كاهش آثار آلاینده ها در محل دریافت، الزامی است.

• پیمانكار پیمانكار موظف است مطابق با ماده 92 قانون كار و همچنین آئین نامه ها و مقررات ملی (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، وزارت کار و…) را در رابطه با معاینات پزشكی (اولیه و دوره ای و….) برای كاركنان خود اجرا نموده و نتایج آن را در پرونده بهداشتی كاركنان خود نگهداری نماید.
• انجام معاینات شغلی بایستی توسط مراكز بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و یا مراكز سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت (با هزینه پیمانكار) انجام گردد.
• نوع آزمایشات و زمان معاینات شغلی دوره ای با توجه به نوع عوامل زیان آور موجود در محیط كار و مطابق با نظر پزشك طب كار و كارشناس بهداشت حرفه ای تعیین می شود.
• آزمایشات و معاینات اولیه (قبل از شروع به كار) و دوره ای مختص تمامی رانندگان وسایل نقلیه و سرویس های ایاب و ذهاب باید مطابق دستورالعمل های مربوطه به طور منظم انجام پذیرد.آزمایشات مربوط به مواد مخدر برای رانندگان مورد تاكید قرار می گیرد.
• پیمانكار موظف است گزارش انجام معاینات شغلی كاركنان خود را با ذكر تعداد كاركنان معاینه شده و آمار مربوط به بیماری های شغلی برای هر ماه به نماینده كارفرما ارسال كند(زمان ارسال آمار با هماهنگی نماینده كارفرما می باشد)

تذكر 2: در موارد خاص (نظیر تكرار حوادث، غیبت ها و تأخیرهای مكرر، اختلال در روابط كار و …) پیمانكارموظف است به منظور پیشگیری از تأثیرات نامطلوب، به بررسی عوامل روانی مذكور بپردازد.

پیمانكار می بایستی برای كاركنان خود اقدام به تهیه پرونده بهداشتی مطابق با دستورالعمل تهیه پرونده بهداشتی بنماید.

ب – بهداشت محیط

• مسئولیت بهداشت(عمومی، فردی و محیط) فعالیت های پیمانكار بر عهده پیمانكار است و باید مطابق با مقرراتHSE باشد.
• پیمانكار باید تاسیسات بهداشتی به همراه شرایط و ضوابط مربوط به بهداشت عمومی، محیط و فردی آن را همچون آشپزخانه، محل غذاخوری، انبار مواد غذایی، حمام، توالت، دستشویی، نمازخانه، محل سكونت، رختكن، آب آشامیدنی و… را مطابق با مقررات (دستورالعمل، روش اجرایی، راهنما، فرم و…)HSE برای كاركنان خود فراهم نماید.
• شرایط و ضوابط بهداشت مواد فردی، عمومی و محیط مربوط به اماكن و افراد در اختیار پیمانكارباید مطابق با مقرراتHSE باشد.
• آب آشامیدنی و مصارف بهداشتی آن باید منطبق با دستورالعمل ویژگی های آب آشامیدنی واحدبهداشتHSE باشد.
• محیط كار پیمانكاران باید تمیز و مرتب بوده و پاكیزه و منظم نگهداری شود.به این منظور باید محلی برای ذخیره و نگهداری تجهیزات در نظر گرفته شود. دستورالعمل ضبط و ربط در همه فرایندها، اعمال، فعالیت ها و مشاغل باید رعایت شود. ضبط و ربط برای این فرایندها یك بخش جانبی نبوده بلكه بخش تكمیل كننده آنها است. به عنوان بخشی از كار، مواد زائد و زباله ها باید از منطقه فعالیت، به صورت مرتب و مستمر جمع آوری شود.

ج- كمك های اولیه

• پیمانكار موظف است مركزی را برای استفاده فوری بیماران یا كارگران آسیب دیده تحت نظر یك یا چند پزشك و پزشكیار (بسته به تعداد كاركنان و به تشخیص نماینده كارفرما) در محل و یا نزدیك محل كار پیش بینی نماید.
• پیمانكار مكلف است متناسب با تعداد كارگران و نوع خطرات كارگاه جعبه كمك های اولیه مجهز به تجهیزات و داروهای لازم تهیه و در نقاطی كه دسترسی فوری به آنها برای كارگران میسر باشد نصب نماید.
• لازم است متناسب با تعداد كارگران و نوع خطرات كارگاه حداقل دو نفر از كاركنان پیمانكارآموزش كمك های اولیه را برای عكس العمل سریع در هنگام وقوع حادثه گذرانده باشند و به نماینده كارفرما معرفی گردد.
• مسئول HSE پیمانكار موظف است به محض ابتلاء یكی از كارگران به امراض واگیردار مراتب را به نماینده كارفرما گزارش دهد.
• محل استقرار خدمات پزشكی باید برای كلیه كاركنان شناخته شده باشد.

4-6-7- مدیریت ایمنی و آتش نشانی

• پیمانكار باید نسبت به شناسایی، ارزیابی و كنترل ریسك های ایمنی انواع خطرات محیط كار خود اقدام كند. از جمله این خطرات عبارتند از:

– خطرات مكانیكی/ الكتریكی / حرارتی

– خطرات ناشی از ارتفاع

– خطرات ناشی از مواد شیمیایی و اجسام

• پیمانكار باید برای انواع خطرات شناسایی شده، تدابیری به منظور پیشگیری از وقوع حوادث محتمل اتخاذ نماید.
• پیمانكار موظف است با توجه به خطرات موجود در محیط كار نسبت به تهیه و نصب علائم هشدار دهنده مربوط اقدام نماید.
• به منظورحصول اطمینان ازعملكردمناسب تجهیزات و ماشین آلات(از نظربهداشت، ایمنی و محیط زیست)، پیمانكارموظف است یك برنامه مدون برای زمان تعمیرونگهداری تدوین و اجرا نماید.
• برنامه تعمیر و نگهداری تجهیزات پیمانكار باید به صورت مستمر با هماهنگی نماینده كارفرما مورد بازنگری قرار گیرد.
• پیمانكار باید در برنامه های تعمیر و نگهداری تجهیزات خود، از وجود و چگونگی نحوه استفاده تجهیزات ایمنی اطمینان حاصل كند.
• پیمانكار موظف است درصورت فقدان، خرابی یا آسیب دیدگی تجهیزات ایمنی و آتش نشانی خود، نسبت به تعویض یا تعمیر آن اقدام نماید. ضمناً سریعاً می بایست فقدان تجهیزات ایمنی و آتش نشانی كارفرما را به نماینده كارفرما منعكس و درخواست رفع نقص یا تعویض تجهیزات را بنماید.
• پیمانكار موظف است بسته به نوع فعالیت، دستورالعمل های ویژه ایمنی ماشین آلات را تهیه و به مورد اجرا درآورد.

تذكر: لازم است قبل از ارسال هر گونه دستگاه به كارگاه، تمامی نواقص برطرف گردند.

• پیمانكار باید ابزار مناسب و سالم به منظور انجام فعالیت های كاری فراهم كند.
• پیمانكار باید لیست تجهیزات ضروری و تاییدیه سلامت آنها را قبل از ورود به محل كار ارائه نماید. نمونه هایی از این تجهیزات عبارتست از:

– مخازن و تجهیزات سند بلاست

– ماشین آلات بتن سازی

– بلدزر/ لودر/ جرثقیل/گریدرSide boom

– ماشین خم كاری و وسایل نقلیه باربری

– موتور جوش(ترانس وژنراتور) ماشین آلات سبك و سنگین

– ماشین آلات مربوط به آزمایش هیدرواستاتیك

• استقرار هر گونه كانتینر و یا تخصیص فضا جهت كارگاه یا انبار پیمانكار منوط به اخذ مجوز از نماینده كارفرما می باشد.
• قبل از شروع به كار، پیمانكار بایستی از محل كار بازدید به عمل آورده تا در صورت عدم و یا كمبود تجهیزات اطفاء حریق نسبت به تدارك تجهیزات آتش نشانی (پیش بینی شده در اسناد مناقصه) اقدام نماید. بنابراین پیمانكار مسئول تدارك تجهیزات ایمنی و آتش نشانی (از جمله خاموش كننده های دستی) در حیطه فعالیت های خود است. این تجهیزات باید به تایید نماینده كارفرما رسیده باشند.
• پیمانكار موظف است به نحوی برنامه ریزی نماید كه كلیه كاركنان تحت سرپرستی او از وسائل حفاظتی تحویلی استفاده نمایند.
• در صورت عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی توسط كاركنان پیمانكار، برخوردهای انضباطی زیر به ترتیب ذیل عمل خواهد آمد:

– اخطارشفاهی به پیمانكار ودرخواست اخذ تعهداز فرد خاطی برای استفاده از وسائل حفاظت فردی.

– اخطار كتبی به پیمانكار و در صورت مقصر بودن فرد خاطی (با نظر نماینده كارفرما) درخواست برخورد با شخص خاطی به نحو مقتض

– اعمال جریمه نقدی پیمانكار و كسر از صورت وضعیت پیمانكار با نظر نماینده كارفرما برای خطاهایی كه فرد خاطی انجام داده است و درخواست تعویض جانشین به جای فرد خاطی.

• در صورتی كه پیمانكار در حین اجرای كار از عملیات پرتونگاری/ رادیوگرافی استفاده می كند، لازم است ضمن پیش بینی تمهیدات و ملاحظات ایمنی، طبق مقررات و آیین نامه های كشوری منجمله سازمان انرژی اتمی پیش بینی کامل تجهیزات و لوازم مورد نیاز را به عمل آورد.

4-6-8- مدیریت محیط زیست

• فعالیت های پیمانكار نباید موجب بروز آلودگی وتخریب زیست محیطی در منطقه شود.
• چنانچه بروز برخی آلودگی ها به لحاظ نوع مواد و فرایندهای تولیدی اجتناب ناپذیر باشد، پیمانكار موظف است اقدامات لازم را به منظور كاهش اثرات آلودگی انجام دهد.
• كنترل ومدیریت هرگونه آلاینده(آب، هواوخاك) درمحدوده فعالیت پیمانكاربرعهده پیمانكار است. پیمانكار موظف است كلیه قوانین و استانداردهای ملی و محلی دراین خصوص رارعایت كند.
• پیمانكار باید در حوادثی كه نشتی به همراه داشته و یك آلاینده (اسید، باز، هیدروكربن ها و موارد مشابه) به هوا، خاك، آب های سطحی و زیرزمینی راه می یابد، سریعاً نشتی را متوقف نموده و منطقه آلوده را پاكسازی شود و نماینده كارفرما را بلافاصله مطلع نماید.
• تمام هزینه های جمع آوری و دفع مواد آلوده و پاكسازی منطقه آلوده شده با خاك و مواد تمیز كننده و جریمه های قانونی احتمالی بر عهده پیمانكار خواهد بود.
• تخلیه هر گونه فاضلاب صنعتی و بهداشتی تصفیه شده به محیط ممنوع بوده و محل و روش دفع فاضلاب ها باید با نظارت كامل نماینده كارفرما باشد.
• پیمانكار باید حداكثر تلاش خود را برای كاهش تولید زائدات ناشی از سوخت و ساز فعالیت های بهره برداری صرف نماید. پیمانكارانی كه با زائدات خطرناك یا زائدات با حجم زیاد سروكار دارند به منظور اطمینان از به كاربری روشهای دفع مناسب باید كاملاً با نماینده كارفرما هماهنگ بوده و برنامه خود را به تصویب نماینده كارفرما برسانند.
• زائدات خطرناك تولید شده توسط پیمانكار نباید همراه سایر زائدات دفع شود. پیمانكار باید روش مناسب دفع این مواد را تهیه و به تایید نماینده كارفرما برساند. همچنین هزینه دفع زائدات خطرناك بر عهده پیمانكار است.
• هر گونه دخل و تصرف در زمین های به غیر از محل های مشخص شده در نقشه های اجرایی بدون مجوز نمایندة كارفرما ممنوع است.
• پیمانكار موظف به بازسازی مناطق تخریب شده ناشی از فعالیت خود بوده وبرگرداندن محیط تخریبی به وضعیت اولیه تا حد امكان میباشد و باید رضایت ذینفعان و نماینده كارفرما را در این خصوص كسب نماید.
• پیمانكار ملزم به اجرای قانون مدیریت پسماند و دستورالعمل اجرایی آن در طول انجام پیمان می باشد و هزینه مترتب از اجرای ناقص یا عدم اجرای آن متوجه پیمانكار می باشد.
• پیمانكار باید از بدو شروع به كار براساس گزارش ارزیابی زیست محیطی پروژه و همچنین گزارش بازرسین معتمد، اقدامات لازم را جهت كاهش اثرات ناشی از اجرای پروژه بر محیط زیست منطقه به عمل آورد.
• پیمانكار باید حسب مورد و نوع كار مطابق گزارش ارزیابی زیست محیطی تهیه شده وصورتجلسه مجوز زیست محیطی صادره از سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به اقدامات لازم جهت كاهش اثرات ناشی از اجرای پروژه بر محیط زیست منطقه مطابق گزارش ارزیابی زیست محیطی اقدام نماید.
• در پروژه هایی كه نیاز به ارزیابی زیست محیطی دارند پیمانكار موظف است قبل از شروع عملیات اجرایی نسبت به عقد قرارداد با یكی از بازرسین معتمد سازمان حفاظت محیط زیست و بر اساس شرح خدمات ارائه شده توسط این سازمان اقدام و كلیه فعالیت های اجرایی پروژه را از بدو شروع تحت پایش بازرسین معتمد محیط زیست قرار دهد. آشنایی با نقشه و موقعیت سایت و اینكه در زمان وقوع ریزش و نشتی چه باید كرد از وظایف ومسئولیت های پیمانكار است.
• در صورت كشف آثار تاریخی و باستانی در حین عملیات اجرایی، پیمانكار موظف است آثار تاریخی كشف شده را توسط حصار مناسب محصور و محافظت نمایند. پیمانكاران حق تعرض به این آثار را ندارد و اگر ناخواسته یك اثر تاریخی، تخریب شد و یا پیمانكار حدس می زند اثر جدیدی را كشف كرده است، باید كار را بلادرنگ متوقف كرده و موضوع را به نماینده كارفرم اطلاع دهد.
• چنانچه فعالیت اجرایی موضوع پیمان در مجاورت اماكن عمومی، مناطق مسكونی شهرها یا روستاها انجام می شود پیمانكار موظف است با رعایت كامل مقررات HSE ضمن پیشگیری از بروز هرگونه حادثه، تمهیدات لازم را به منظور مواجهه با حوادث احتمالی در طرح اضطراری خود مورد توجه قرار دهند. این طرح باید حاوی راهنمایی هایی برای تخلیه افراد غیر مسئول و نیز امداد و نجات عمومی باشد.
• كنترل ذرات و گرد و غبار ناشی از فعالیت پیمانكار برعهده وی می باشد. در مكان هایی كه به علت خاكی بودن محیط كار پتانسیل ایجاد گرد و غبار وجود دارد باید برنامه آب پاشی مرتب با هماهنگی كامل نماینده كارفرما صورت گیرد.
• پیمانكار باید در طرح مدیریت زیست محیطی خود، برای جمع آوری فاضلاب های بهداشتی و صنعتی خود برنامه مشخصی داشته و به اجرا درآورد.
• پیمانكار باید با مدیریت مناسب مواد شیمیایی و هیدروكربن ها، از آلودگی خاك، آب های سطحی و زیرزمینی و هوا پیشگیری نماید.

4-7- قطع همکاری و پایان پیمان

• كارفرما عملكردهای پیمانكاران مشغول به كار را مورد بررسی قرار داده و در صورت عدم رعایت مقررات و دستورالعمل های HSE عملیات اجرایی را فوراً تا رفع تخلف متوقف خواهد نمود وهیچ گونه هزینه ای از این بابت به پیمانكار پرداخت نخواهد شد، این توقفات به عنوان تاخیرغیرمجاز تلقی می گردد و در صورت عدم رفع نواقص طبق مفاد پیمان عمل خواهد شد.
• چنانچه قطع همكاری به علت لحاظ نشدن الزامات HSE (مواردی نظیر آلودگی های شدید زیست محیطی، آمار بالای حوادث و….) صورت پذیرد با پیمانكار مطابق قوانین در مورد همكاری های بعدی عمل می گردد.
• كلیه مواد شیمیایی مصرف نشده یا سایر مواد باقیمانده از فعالیت پیمانكار، پس از پایان عملیات اجرایی پیمان، باید از سایت جمع آوری و به نحو مطلوب ساماندهی یا دفع شود. كارفرما تحت هیچ شرایطی تعهدی درخصوص دفع مواد شیمیایی مازاد پیمانكار نخواهد داشت.
• پیمانكار موظف است گزارش عملكرد HSE خود (از جمله آمار بیماری های شغلی،حوادث،خسارت ها ، آسیب های فردی و زیست محیطی) را به اطلاع نماینده كارفرما برساند.

واحدHSE كارفرما در مدت زمان پیمان اطلاعات عملكردHSE پیمانكار را در قالب “چك لیست ارزیابی عملكردHSE پیمانكاران” با کد F-44-09-01 در انتهای پروژه تكمیل می نماید. این اطلاعات به عنوان معیارارزیابی نهایی عملكرد HSE پیمانكار مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. این ارزیابی متناسباً در مراحل بعدی منجمله در قراردادهای آتی مد نظر قرار خواهد گرفت.

5-توزیع نسخ :

مطابق با فرم فهرست اطلاعات مدون معتبر توزیع شده است.

6- مدارک پیوست :

ارزیابی HSE پیمانکاران

معیارهای مختلفی برای سنجش و ارزیابی HSE پیمانکاران وجود دارد. یکی از این معیارها ممیزی کردن الزامات HSE در سازان تامین کننده است. اکثر کار فرمایان بزرگ نیز با همین روش پیمانکاران خود را از نظر HSE ارزیابی می کنند.

ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران بدون تامین مالی آنها کاری بیهوده است. در زمان عقد قرارداد یا پیمانکاری بایستی موضوع الزامات HSE در متن قرارداد لحاظ گردد. رعایت الزامات HSE از سوی پیمانکار فقط نباید یک دستور باشد.

هزینه رعایت HSE برای پیمانکاران

تجربه نشان داده که هزینه اجرایی HSE برای پیمانکاران حدود 4 الی 6 درصد مبلغ کل قرارداد است. عدد 4 الی 6 درصد شاید به نظر کم بیاید. اما وقتی عدد و رقم مبلغ قرارداد بالا باشد، این عدد 4 الی 6 درصد خیلی زیاد می شود. البته نمی توان گفت این مبلغ هزینه است. بلکه این مبلغ یک سرمایه گذاری برای پیمانکار و کارفرما می باشد.

هزینه رعایت HSE پیمانکار ، انگیزه و تمایل پیمانکاران را کم می کند. برای همین اکثر پیمانکاران تمایلی برای اجرای دقیق الزامات ایمن، بهداشتی و زیست محیطی در کارهای خود ندارند.

HSE پیمانکاران و تبعات قانونی

تبعات قانونی عدم رعایت الزامات HSE همواره بر دوش کارفرما است.یعنی در مجامع حقوقی و قانونی همیشه کارفرمایان محکوم نهایی هستند. لذا بایستی بر موضوع HSE پیمانکاران خیلی سخت گیرانه عمل کرد.

اداره کار نیز در چارچوب همین قانون، گواهینامه تایید صلاحیت این پیمانکاران را برای پیمانکاران الزام کرد.

دریافت گواهینامه تایید صلاحیت ایمنی پیمانکاران را برای تامین کنندگان خود الزام کنید. تا ارائه ندادن گواهی این پیمانکاران آنها را به کار نگیرید.

گواهینامه HSE پیمانکاران

پیمانکاران که گواهینامه HSE بنام شخصیت حقوقی خودشان دارند، ارجعیت بیشتری نسبت به دیگران دارند. همین داشتن گواهی های آموزشی بنام مدیران و کارکنان پیمانکارها نیز اهمیت دارد. علاوه بر این شما می توانیدکارکنان پیمانکاران خود را آموزش دهید.

اجرای آموزشهای HSE برای پیمانکاران نیز می توانند در قرارداد ذکر شده باشد. در هر حال پیمانکار مطیع اوامر کارفرما هست و بایستی آموزشهای الزامی را بگذراند.

پیمانکاران و الزامات HSE کارفرمایان

برخی کارفرمایان مانند شرکت ملی نفت یا شهرداری ها خودشان یک واحد HSE قوی دارند. این دامنه HSE کارفرمایان نظارت دقیق و شدیدی بر روی پیمانکاران خود دارند. برای همین یک سری الزامات و دستورالعمل های خاصی برای رعایت نکات HSE تدوین و ابلاغ می کنند.

ابلاغ دستورالعمل های HSE پیمانکاران از سوی کارفرمایان در جامعه امروزی رو به رشد است.

مرکز مشاوره و اطلاع رسانی سیستم کاران با شماره تماس 79165-021 در خدمت شماست، از خدمات مشاوره رایگان مرکز نهایت استفاده را ببرید.

نمونه دستورالعمل HSE پیمانکاران که ارائه دادیم بعنوان یک الگو می تواند مفید باشد، فایل Word این سند را در پایین مطلب دانلود رایگان نمایید. سپس الزامات خاص سازمان خود را به آن اضافه کنید. چنانچه در تهیه و تدوین سایر مستندات HSE مشکلی دارید از رهنمودهای مرکز استفاده نمایید.

دانلود رایگان نمونه دستورالعمل HSE پیمانکاران – فرمت Word