QA/QC چیست؟

مهمترین سوال شرکتها QA/QC چیست؟ میباشد. موضوع QA و QC واژه غریب و سختی برای کارشناسان کیفیت در سازمان ها میباشد. ما در این مقاله سعی داریم تا به همه سوالات در مورد QA و QC پاسخ دهیم. مطالعه این مقاله شما را به یک کارشناس مسط به QA/QC تبدیل میکند.

QA/QC چیست؟

تضمین کیفیت QA و کنترل کیفیت QC چیست؟

تفاوت بین QA و QC چیست؟

مدرک QA/QC و مدرک QA و مدرک QC چیست؟

QA/QC Plan چیست؟

جایگاه QA/QC در ایزو چست؟

نحوه تهیه تدوین مدارک QA/QC چگونه است؟

نمونه QA/QC Plan و نمونه QA Plan و نمونه QC Plan چیست؟

نمونه QA/QC Plan و نمونه QA Plan و نمونه QC Plan چیست؟

فرم های QA/QC Plan و فرم های QC Plan و فرم های QA Plan، طرح کیفیت یا Quality Plan چیست؟

شرح وظایف تضمین کیفیت چیست؟

گواهینامه ی QA و گواهینامه ی QC چیست؟

QA/QC چیست؟

عبارت QA/QC ترکیب دو واژه QA و QC در کنار هم هستند. برای شناخت QA و QC بایستی ابتدا تعریف و معنای هر یک را جداگانه بدانیم.

QA چیست؟

QA مخفف عبارت Quality Assurance به معنای تضمین کیفیت است. اصطلاح QA در ایران و خیلی کشورهای دیگر رواج پیدا کرد. اکثر افراد حتی معنای لغوی QA را نمیدانند. پس QA همان تضمین کیفیت است که در جامعه با عنوان مخفف QA تلفظ میگردد.

تضمین کیفیت چیست؟

تعیین کیفیت یا همان QA مجموعه فرآیندهای مورد استفاده برای سنجش و اطمینان از کیفیت می باشد.

QA یا تضمین کیفیت فرآیندی هدفمند جهت پیشگیری از ایجاد نقص در سیستم هست. برای درک بهتر واژه تضمین کیفیت به ذکر یک مثال می پردازیم.

مثال: گاهی اوقات در هنگام پوشیدن شلوار یک نقصی پیش می آید. گیر کردن انتهای پاچه ی شلوار در جوراب یک نقص رایج است. این نقص زمانی پیش می آید که پس از پوشیدن شلوار، جوراب میپوشیم. گاهی بدلیل عجله جوراب را بالا میکشیم انتهای پاچه ی شلوار در جوراب گیر میکند.

تضمین کیفیت در فرآیند پوشیدن شلوار و جوراب چه نقشی دارد؟ برای جلوگیری و پیشگیری از وقوع چنین عدم انطباقی نیاز به QA است. در این مثال خاص کافیست ابتدا جوراب بپوشیم سپس شلوار بپوشیم. تنها با جا به جا کردن دو فرآیند شلوار پوشیدن و جوراب پوشیدن، عدم انطباق گیر کردن پاچه شلوار در جوراب رفع میگردد. ابن رفع بطور ذاتی دیگر غیر قابل تکرار است. عملا تضمین میگردد که دیگر شلوار در جوراب گیر نمیکند. تضمین کیفیت در این مثال را به کل فرآیندهای مرتبط با کیفیت سازان ربط و بسط دهید.

تضمین کیفیت QA فرآیندهایی جهت برقراری یک سیستم پیشگیرانه در بروز عدم انطباق ها در کیفیت می باشد.

سیستم تضمین کیفیت چیست؟

مجموعه فرآیندهای مرتبط با تضمین کیفیت را در اصطلاح سیستم تضمین کیفیت می گویند. سیستم تضمین کیفیت با عنوان لاتین Quality Assurance System با مخفف عبارت QAS در ایران و جوامع بین المللی مطرح است.

سیستم تضمین کیفیت تا قبل از سال 2000 میلادی عنوان استاندارد ایزو 9001 نیز بود. اما QA امروزه فقط بخشی از ایزو 9001 است و فرآیندهای مرتبط با کیفیت می باشد.

QC چیست؟

QC مخفف عبارت Quality Control به معنای کنترل کیفیت است. اصطلاح QC واژه ی همگانی در تمام شرکتها و حتی میان مردم عادی رواج دارد. Q.C به معنای کنترل کیفیت هر سازمانی با هر زمینه فعالیتی کاربرد دارد.

کنترل کیفیت چیست؟

کنترل کیفیت ((Quality Control)) یک محصول یا خدمت برای کسب اطمینان از مرغوبیت و مشتری پسند بودن آن می باشد. سیستم کنترل کیفیت جهت پایش و اندازه گیری کالاها، محصولات، خدمات و پروژه های برای تطبیق سازی با الزامات از پیش تعیین شده می باشد.

فرآیند کنترل کیفیت یک فرآیند تخصصی در چهار گروه زیر تعریف می گردد.

اقلام ورودی و مواد اولیه

محصولات و مواد اولیه موجود در انبارها

حین تولید یا ارائه خدمت

نهایی محصول یا خدمت

در چهار گروه فوق بایستی فرآیند Q.C طرح ریزی و اجرای دقیق گردد.

سیستم کنترل کیفیت چیست؟

مجموعه فرآیندهای کنترلی به همراه فرم ها، دستورالعمل ها و روشهای اجرایی را سیستم کنترل کیفیت می گویند. سیستم کنترل کیفیت یک واژه پرکاربردی است که در هر کسب و کاری استفاده می گردد.

طراحی و سازمان دهی سیستم کنترل کیفیت بر عهده واحد کنترل کیفیت شرکت میباشد.

تضمین کیفیت، کنترل کیفیت چیست؟

حال که با دو واژه ی تضمین کیفیت و کنترل کیفیت بطور کامل آشنا شدیم، میتوانیم واژه ی QA/QC را تعریف کنیم.

کنترل و تضمین کیفیت به معنی ترکیب تضمین کیفیت و کنترل کیفیت در یک شرکت می باشد. مجموعه ای از فرآیندهایی که هم روی کیفیت سیستم و هم روی کیفیت محصول و یا خدمات تأثیر می گذارد.

QA/QC برای هر شرکتی با زمینه فعالیت خودش اختصاصی می باشد. اسناد QA/QC هر شرکتی برای شرکت دیگر قابل استفاده نیست. مگر اینکه هر دو شرکت دقیقا دارای دو محصول یا خدمات مشابه با مشخصه های کیفی یکسان باشند.

تضمین و کنترل کیفیت دو واژه متصل به هم هستند. QA/QC هر دو جزیی از کل سیستم مدیریت کیفیت QMS می باشد.

تفاوت بین تضمین کیفیت QA با کنترل کیفیت QC چیست؟

بین دو عبارت تضمین کیفیت QA و کنترل QC تفاوتهای زیادی هست. خیلی ها تصور میکنند که QA و QC دو عبارت هم معنا هستند. تضمین کیفیت با کنترل کیفیت با هم فرق دارند. کنترل کیفیت بر روی کیفیت محصولات و خدمات و پروژه ها تمرکز دارد. اما تضمین کیفیت بر روی سازمان و سیستم کیفیت کل تمرکز دارد. در واقع کنترل کیفیت بخشی از تضمین کیفیت می باشد.

مدرک QA/QC ، مدرک QA و مدرک QC چیست؟

جهت ایجاد یک سیستم تضمین کیفیت یا همان QA نیاز به یک سری روشهای اجرایی، دستورالعملها و فرم هایی می باشد. به این مستندات روشهای اجرایی، دستورالعمل ها و فرم ها و گزارش ها، مدارک QA میگویند. QA میتواند یک سند خاص یا دفترچه بی مانندی باشد. سند یا مدرک QA شامل کلیه فرآیندهای الزامی جهت ارتقای سطح کیفیت فرآیندها برای دستیابی به یک محصول یا خدمت با کیفیت است.

جهت ایجاد یک سیستم کنترل کیفیت یا همان QC نیز، به یک سری از مستندات الزامی است. مستندات QC شامل روشهای اجرایی کنترل کیفیت و دستورالعمل های کنترلی، فرمها و یک لیست های کنترل کیفیت می باشد.

مدارک QA/QC مجموعه ای از مستندات QA و QC در قالب یک سند یکپارچه می باشد.

QA/QC Plan چیست؟

طرح تضمین کیفیت و کنترل را در اصطلاح لاتین را QA/QC Plan میگویند. همانطور که قبلا گفتیم مجموعه مدارک QC و QA وقتی در یک سند جامع گردآوری گردند را مدرک یا سند QA/QC می گویند. همین سند یا مدرک تضمین و کنترل کیفیت را QA/QC Plan میگویند.

QA/QC Plan برای هر شرکتی به صورت اختصاصی تهیه و تدوین میگردد. توجه نمایید که طرح کنترل و تضمین کیفیت برای یک شرکت دیگری را برای شرکت خود ایجاد نمایید. مگر اینکه هر دو شرکت دقیقا محصولات و یا خدمات مشابه و با سطح کیفیت یکسانی داشته باشند.

QA/QC Plan یکی از اسناد مهم هست که در اکثر مناقصات از آن استفاده میگردد.

در اکثر مناقصات علاوه بر اخذ گواهینامه ایزو ISO از پیمانکاران، مدرک QA/QC را نیز میخواهند. تهیه و تکمیل اسناد فنی مناقصات خودش یک علم محسوب می گردد. از تجربه و تخصص افراد کارشناس تهیه و تدوین این سند کمک بگیرید. نمونه های سند تضمین کیفیت و کنترل کیفیت موجود را مطالعه کنید و از آنها الگو برداری نمایید.

شرکت در مناقصات دولتی و غیر دولتی فقط در بخض شرکت کردن خلاصه نمی گردد. بلکه بایستی نمره و امتیاز حداکثری را نیز کسب کرد. جهت اطلاع بیشتر درمورد ایزوها برای مناقصات بر روی مقاله گواهینامه های مورد نیاز در مناقصه کلیک نمایید.

مدرک تضمین، کنترل کیفیت و کاربرد آن

از جمله سوالات شرکتها، مدرک تضمین و کنترل کیفیت و کاربرد آن میباشد. بزرگترین و مهمترین کاربرد QA/QC برای مناقصات است. ورود به وندور لیست شرکتهای دولتی و غیر دولتی بزرگ نیز یکی از اهداف تهیه و تدوین QA/QC Plan میباشد.

QA/QC Plan برای شرکتهای متقاضی AVL ، امتیاز خوبی کسب میکند. یکی از وندور لیستهای مهم، وندور لیست شرکت نفت است. شرکت نفت طرح QA/QC شرکتهای تولیدی (سازندگان) و تأمین کنندگان را برای ارزیابی سطح سازمان کنترل کیفیت و تضمین کیفیت آنها نیاز دارد.

پس برای مجموعه خود و برای محصولات و خدمات خود یک QA/QC Plan حرفه ای و بدون نقص تهیه و تدوین نمایید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی ورود به وندور AVL نفت مقاله تخصصی نحوه ثبت نام در وندور لیست شرکت نفت را مطالعه بفرمایید.

جایگاه QA/QC در ایزو چیست؟

ایزو 9001 شامل یک سیستم مدیریت کیفیت در کلیه سطوح سازمانی می باشد. هر سازمانی که سیستم مدیریت کیفیت را طرح ریزی و اجرا میکند، ناخواسته QA/QC را نیز اجرا میکند.

جایگاه  QA/QCعملا در دل QMS (سیستم مدیریت کیفیت) میباشد.

عملا QC – QA جز لاینفک سیستم مدیریت کیفیت محسوب میگردد.

هسته اصلی استاندارد سیستم میدیرت کیفیت QA است. همچنین هسته اصلی QA (تضمین کیفیت) ، QC (کنترل کیفیت) است. در شکل زیر جایگاه و روابط بین QC و QA و QM را نمایش دادیم.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساختار ایزو 9001 به روی منوی گواهینامه ISO 9001 کلیک نمایید. ساختار استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در نهایت بر روی کیفیت محصولات و خدمات هر شرکتی تمرکز دارد.

QA/QC هیچگونه ارتباطی با سایر استانداردهای ایزو ندارد. یعنی فقط ارتباطی مستقیم و اصلی با استاندارد ISO 9001 دارد. جهت کسب اطلاع از سایر استانداردهای ISO به روی مقاله لیست ایزوها کلیک نمایید.

نحوه تدوین QA/QC Plan چگونه است؟

چگونگی و نحوه تدوین QA/QC Plan همواره مورد نیاز کاربران و متخصصان در حوزه کیفیت می باشد. نحوه تدوین و طرح تضمین و کنترل کیفیت کار راحتی نیست. در واقع کسی که طرح QA/QC را تدوین می کند بایستی به کل فرآیندهای تحقق محصول یا خدمت واقف باشد. بایستی کلیه نقاط کنترل کیفی را شناسایی و تعریف نماید.

تدوین QA Plan و QC Plan اصولا بر عهده Q.C شرکت می باشد. عوامل و مدیران حرفه ای یک سازمان کنترل کیفیت بایستی بر تدوین طرح کنترل و تضمین کیفیت تسلط کافی داشته باشند.

در تدوین QA/QC Plan ، از زمان ورود مواد اولیه تا ترخیص سال یا خدمت باید تحت کنترل باشد. دستورالعمل و روشهای اجرایی تضمین کیفیت و کنترل کیفیت برای هر یک از فرآیندهای مرتبط با کیفیت تدوین و پیوست گردند.

همچینین مستندات مستقیم مرتبط با QC نیز باید برای پایش و اندازه گیری محصولات و خدمات تهیه و تدوین گردند.

جهت الگوبرداری از مستندات پیوستی QA و QC طریق این سایت اقدام نمایید. نمونه ای از دستورالعملها و روشهای اجرایی در منوی دانلود رایگان مستندات ایزو قابل دانلود رایگان می باشد.

نکات مهم در تدوین QA/QC Plan

در تهیه و تدوین QA/QC Plan نکات مهمی را در نظر بگیرید. طرح خود را با مقدمه شروع کنید. سپس هدف، دامنه کاربرد، مزیتها و تعاریف را در طرح تنظیم و کنترل کیفیت بیان کنید. چارت سازمانی کنترل کیفیت را در QC Plan ببینید. دو بخش کنترل کیفیت و تضمین کیفیت را در یک سند اما پشت سر هم بیاورید.

اجزای ریز سازمان کنترل کیفیت را به همراه مستندات آنها بیان کنید. انواع تست ها و آزمون ها را با ذکر روش های آزمون و تست و مستندات مربوطه در طرح بیان نمایید.

فرم های QA Plan و فرم های QC Plan را مشخصا درج نمایید. مسئولیت تهیه، تنظیم و تایید مستندات QA و QC را در طرح اعلام نمایید.

طرح QA/QC از یک جای مشخص شروع و به یک جای مشخص دیگر ختم نمایید. کل QA/QC Plan را در نهایت ویرایش کنید و برای آن یک کد تعریف نمایید. جهت اطلاع از نمره کدگذاری سند QA/QC PLAN از روی مقاله دستورالعمل کدگذاری اطلاعات مدون کمک بگیرید. از الگوها و نمونه های دیگری از QA/QC Plan نهایت استفاده را نمایید. چنانچه کارفرما به ساختار کار شما ایراد گرفت ، ایرادات را با حوصله ویرایش نمایید. یک نسخه از هر QA/QC Plan را در نزد خود ثبت و نگهداری نمایید.

جهت یادگیری نحوه بایگانی و نگهداری اسناد مطابق با دستورالعمل مدیریت سوابق اقدام نمایید.

در هر مرحله از تهیه و تدوین QA Plan و QC Plan چنانچه نیاز به کمک داشتید از مشاوره کارشناسان مرکز بهره بگیرید.

مرکز سیستم کاران به شماره تلفن 79165-021 در خدمت شما عزیزان میباشد.

نمونه QA/QC Plan

انواع نمونه QA/QC Plan و نمونه QA Plan و QC Plan همگی معمولا دارای یک مفهوم هستند. خیلی از کاربران برای تهیه و تدوین اقدام به کپی برداری از نمونه طرح های تضمین و کنترل کیفیت میکنند. این کار اشتباه است. چون QA/QC Plan فقط برای الگو برداری مناسب است. یعنی کارشناسان میتوانند با دانلود رایگان نمونه QA/QC Plan آنرا مطالعه کنند. پس با توجه ساختار کلی آن نسب به اعمال تغییرات اقدام نمایند.

دانلود رایگان نمونه QA/QC Plan

معمولا هر شرکتی پلن تضمین و کنترل کیفیت خود را در دسترس عموم قرار نمیدهند. خیلی از شرکتها نیز بایت ارائه QA/QC Plan از متقاضیان وجهی دریافت می کنند. اما مرکز سیستم کاران در راستای فرهنگ دانلود رایگان نمونه QA/QC Plan را در سایت خود قرار داد.

در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام با کارشناسان مرکز سیستم کاران با شماره تلفن 79165-021 تماس حاصل فرمایید.

دانلود رایگان نمونه طرح تضمین و کنترل کیفیت، اتمام کار نیست. بلکه همانطور که گفتیم بایستی متناسب با نیاز و ساختار کیفیتی و همچنین محصولات و خدمات سازمان خود آنرا تغییر دهید. لذا در پایان مقاله فایل Word این سند قابل دانلود رایگان میباشد.

نمونه فرم های QA/QC Plan و فرم های QA Plan و فرم های QC Plan

کارشناسان و مدیران کنترل کیفیت و تضمین کیفیت به دنبال نمونه فرم های مختص خود هستند. این فرم، شامل نمونه فرم های QA/QC Plan با هم و یا فرم های QA Plan و QC Plan به صورت جداگانه می باشد.

فرم های QA/QC Plan شامل فرم ها، گزارشات و چک لیست های کنترل کیفی موجود در پکیج مستندات کلی می باشد. این فرم ها هر کدام بر اساس نیاز هر شرکتی متناسب با زمینه فعالیت، محصولات و خدمات آن تهیه و تدوین می گردد.

وظیفه ی تهیه و تدوین فرم های QA و QC بر عهده واحدهای تضمین کیفیت و کنترل کیفیت می باشد.

طرح کیفیت یا Quality Plan چیست؟

واژه طرح کیفیت یا Quality Plan اصطلاح دیگری است که خیلی از کارفرمایان و کاربران از آن استفاده میکنند. طرح کیفیت به عبارتی دیگر سندی مشابه همان QA Plan هست. برخی از طرح کیفیت بعنوانQC Plan یاد میکنند. در تعبیر سوم طرح کیفیت تلفیقی از QA و QC یا همان QA/QC Plan می باشد.

طرح کیفیت سندی است که کلیه مراحل و نقاط کنترلی از بدو ورود مواد اولیه و فرآیندهای سیستم تا زمان ترخیص شناسایی و مستند می گردند. مستند سازی طرح کیفیت به سازمان کمک میکند تا نقشه راه واحد کنترل کیفیت شفاف و مدرن می گردد.

شرح وظایف تضمین کیفیت چیست؟

برای خیلی از مدیران QA سوال پیش می آید که شرح وظایف تضمین کیفیت چیست؟

مجموعه فرآیندها و فعالیتهایی که در QA/QC Plan تعریف میگردد، زیربنای شرح وظایف واحد QA نیز میباشد. البته تهیه و تدوین خود طرح تضمین و کنترل کیفیت نیز بر عهده واحد QA میباشد.

شرح وظایف تضمین کیفیت با مستندسازی سیستم QA شروع می گردد. سپس با اجرا و کنترل طرح QA تکمیل می گردد. برای تهیه و تدوین شرح وظایف، تعیین صلاحیت، مسئولیتها و اختیارات می توانید از نمونه فرم شرح وظایف ( شناسنامه شغل ) موجود در سایت مرکز الگو بگیرید.

گواهینامه QA و گواهینامه QC

خیلی از افراد و شرکتها فکر میکنند که QA یا QC یک گواهینامه یا مدرک دارد. درحالیکه اصلا اینطور نیست. QA و QC یک اصطلاح هست و QA/QC Plan یک مستند چندین صفحه ای به همراه یک سری ضمائم هست.

گواهینامه QA و گواهینامه QC یا گواهینامه QA/QC یک اصطلاح بین کارفرماها هست که به غلط رایج گردید. در برخی مناقصات منظور کارفرما از گواهینامه های QA و QC همان مدارک و گواهینامه های بین ایزو هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد گواهینامه های ایزو بر روی مقاله اخذ گواهینامه ایزو ارزان و فوری کلیک نمایید. در این مقاله با نحوه ی دریافت گواهینامه ایزو به صورت فوری و ارزان آشنا می شوید.